ویژگی های یک مدرسه موفق
مرتضی مجدفر
در طول تاریخ آموزش و پرورش، برنامه ریزان مدرسه ها و مربیان، در جست وجوی شاخص ها یا استانداردهای مدرسه کیفی بوده اند .
به دیگر سخن، تاسیس و آماده سازی مدرسه های موفق یا استاندارد، دغدغه همیشگی، همه نظام های آموزشی بوده است. از این روست که
تاکنون الگوها و تلاش های گوناگونی برای نشان دادن مدرسه استاندارد عرضه شده است. در این مقاله، ابتدا در مقدم ه ای، ضرورت طراحی
مدرسه های موفق، کیفی یا استاندارد مطرح خواهد شد. سپس الگویی از مدرسه های استاندارد و موفق ارائه شده و شاخص های مهم موجود در
زمینه این مدرسه ها مورد بحث قرار خواهد گرفت. در پایان نیز، راهکارهایی در ابعاد گوناگون، با توجه به شرایط و کارکردهای آموزش و
پرورش و مدرس ههای کشورمان ارائه خواهد شد.
اگر بخواهیم در نظام آموزشی کشورمان، مصداقی از آموزش و پرورش بهینه، هد فدار و مطلوب را در حکم آموزشگاه های گواه نشان دهیم،
با مشکل مواجه خواهیم شد. اگر کسی از متولیان تعلیم و تربیت کشور، اعم از صاحب نظران دانشگاهی و مجریان، بخواهد آن حرف و حدیثی
را که از تکنولوژی آموزشی، راهبردهای یاددهی- یادگیری، نظام ارزشیابی هدفمند و بهینه، اجرای طراحی آموزشی و دیدگاه های متفاوت
درباره روان شناسی یادگیری، برنامه ریزی درسی و ده ها مقوله دیگر در سمینارها، جلسات و نشست های متعدد بیان می کنند، به عینه و در
واقعیت عملی مدارس، نمایان سازند، واقعاً حرف زیادی برای گفتن نخواهند داشت. اگر یک مدیر علاقه مند، یک معلم دلسوز، یک پژوهشگر
تعلیم و تربیت و در یک کلام، یک انسان فرهیخته یا حتی ولی یک دانش آموز، از دست اندرکاران تعلیم و تربیت کشور بخواهد آموزشگاه
فاضله، استاندارد و آرمانی یا حتی مدرسه ای را که در راه فاضل هشدن و حرکت به سوی آرمان گرایی در تعلیم و تربیت گام برداشته است، به او
معرفی کنند، به طور قطع آنان برای تحقق این امر، با مشکل زیادی مواجه خواهند شد. با آن که در حال حاضر، برخی مدارس در بعضی
زمینه ها موفقیت های برجست های از خود نشان می دهند، ولی این موفقی تها موردی و در یک زمینه یا زمینه های خاص است، نه به صورت
جامع و نظام گرا. مثلاً اگر مدرسه ای در امور آموزشی به قبولی صددرصد نایل می شود، با کمال تاسف مشاهده م ی کنیم که در این قبولی
مطلوب (البته از نظر کمی و بدون توجه به کیفیت دانش و مهارت قبول شدگان)، توجه به مسائل پرورشی و تقویت بعد معنوی و اخلاقی
فراگیرندگان به فراموشی سپرده شده است، یا اگر در مدرسه ای نظم و انضباط خاصی در امور اداری مشاهده م ی شود، خبری از آموزش با
کیفیت نمی بینیم و حتی اکثریت قریب به اتفاق معلمان آن مدرسه از الگوهای جدید یادگیری بی خبرند. به عبارت دیگر، شاید ه م اکنون به
ندرت بتوانیم یک آموزشگاه استاندارد و آرمانی در نظام آموزشی کشورمان معرفی کنیم که تمام مؤلف ه های علوم تربیتی در آن به درستی
رعایت شده باشد.
هم اکنون در کشورهای توسع هیافته، علاوه بر پیشرفت عمومی اکثر مدرسه ها، دانشگاههای علوم تربیتی یا تربیت معلم، مدارس وابست ه ای
تاسیس می کنند که در آن ها، دانش علوم تربیتی به مرحله عملیاتی نزدیک می شود و در واقع، بستر اجرایی روشنی برای دیدگاه های نظری
پدید می آید. به عنوان مثال در حال حاضر، تمام دانشجویان رشته های تربیت دبیری و مراکز تربیت معلم کشورمان در دوران تحصیل عالی
خود، دست کم با دو مفهوم تفاوت های فردی فراگیرندگان و تدوین متون آموزش برنام های به صورت نظری آشنا می شوند، ولی در عمل و در
کار درون کلاسی با دان شآموزان، چون الگوهای عملی این دو مقوله را، که از چهل سال پیش در کشورهای توسعه یافته پدید آمده و در
سال های اخیر گسترش پیدا کرده است، درکنار خود نمی یابند، به راحتی این مفاهیم را کنار می گذارند و آموزش به شیوه های سنتی را بهترین
روش در کار یاددهی- یادگیری به شمار می آورند .بنابراین، مدارس استاندارد و حتی وابسته به دانشگاه های علوم تربیتی، الگویی تمام نما برای
کسانی است که بخواهند مدرسه خود را به حد مطلوب ارتقا دهند.
در حال حاضر، علاوه بر دانشگاه های علوم تربیتی، در کشورهایی که از نظام های آموزشی نظام گرا و هدفمند برخوردارند، وزارت آموزش و
پرورش، اداره های کل، مناطق و نواحی آموزش و پرورش نیز با استفاده از پتانسیل های محلی موجود و براساس موقعیت و اقتضای منطقه ای،
مدارس استاندارد محلی ویژ های تاسیس می کنند و در آن ها، لااقل برای رسیدن به هفت هدف زیر می کوشند:
*استانداردکردن تدریجی تعلیم و تربیت با تاکید بر مولفه بهبود بخشیدن به کیفیت آموزش و پرورش در مدارس؛
*ایجاد فرصت برای اجرا و اعمال انواع طراحی های آموزشی و ارائه آن ها به ارزشیابی های متنوع؛
*ایجاد انگیزه برای فعالیت های گروهی و افزایش روحیه تعاون و مشارکت در دانش آموزان، از طریق انعقاد هسته های مطالعاتی و
انجمن های علمی؛
*شناخت مدارهای توسعه یافته در آموزش و پرورش یک مجموعه (مانند منطقه، شهرستان یا حتی کشور) که ضریب تاثیر زیادی دارند؛
*تهیه جامعه آماری و ایجاد بستر اجرایی فعال برای بهین هسازی فراگیر سامانه تعلیم و تربیت؛
*ایجاد رقابت سالم بین آموزشگا هها از طریق ارائه الگوهای موفقیت آمیز؛
*کاهش فواصل موجود بین مدارس عادی و دیگر آموزشگاه ها.
البته ممکن است برخی، وجود بعضی مدارس خاص غیرانتفاعی را، که به دانشگاه یا دانشگاه های ویژه ای وابسته هستند، مصداقی برای این
قبیل مدارس به شمار آورند و یا آن که بعضی مدارس تیزهوشان و آموزشگاه های نمونه موجود در کشور را نمونه هایی از مدارس استاندارد
تلقی کنند، ولی باید پذیرفت اگر چه امکان دارد این مدارس در زمینه های خاصی موفقیت کسب کرده و مطرح شده باشند، ولی نم یتوان
آن ها را استاندارد دانست.
حال، با توجه به هفت هدفی که ذکر شد، ابتدا یکی از الگوهایی را که در دهه اخیر برای تعریف مدرسه استاندارد ارائه شده است، معرفی
خواهیم کرد. سپس به برخی راهکارهای عملیاتی یک مدرسه استاندارد بر اساس شرایط و کارکردهای آموزش و پرورش و مدرسه های ایران
اشاره خواهیم داشت. البته بدیهی است که به رغم اعتقاد به جامع نگری و سامانه ای دیدن یک مدرسه استاندارد، در ای ن بخش، فرصت آن
نخواهد بود که همه سازوکارهای اداری- سازمانی، از جمله ثبت نام، گزینش معلم و نیز تمام مسایل مرتبط با مدرسه های استاندارد و بازتاب ها
و کشتار واکنش های اجتماعی و محیطی تاسیس و راه اندازی این مدرسه ها و چگونگی اداره آ نها را تبیین کنیم.
معرفی یک الگو برای شناخت مدرسه استاندارد
پیشنهاد شده است. « لاوری » الگویی که در این جا معرفی می شود، توسط
پیش از معرفی الگو، لازم است تعریفی از شاخص و استاندارد ارائه شود.
شاخص: عبارت است از نمودی از عمل یا کارکرد. فرد یا سازمان؛ مانند شاخص رفتار سالم.
استاندارد: عبارت است از مجموعه ای از معیارهای مورد توافق و عینی که براساس آن می توان درباره شاخ صها داوری کرد. مانند استاندارد
قضاوت درباره پیشرفت تحصیلی دان شآموز.
الگوی لاوری
برای مدرسه استاندارد ارائه داده، دارای یازده عنصر است و برای هر یک از عناصر، شاخص هایی هم در نظر گرفته است . « لاوری » الگویی که
مدیر و دیگر کارکنان می توانند براساس عناصر و شاخص های ارائه شده، مدرسه را از نظر استانداردبودن ارزشیابی کنند. ارزشیابان برون
مدرسه ای هم می توانند از الگوی معرفی شده، به منظور داوری درباره مدرسه استفاده کنند. دریک نگاه کلی، الگوی پیشنهاد لاوری برای
مدرسه استاندارد، یازده بخش دارد:
اطلاعات: منظور از اطلاعات، اطلاعاتی است که مدرسه و نوع خدماتی را که ارائه می دهد، معرفی می کند.
دانش آموزان و والدین با تاریخچه، ساختار و اهداف کلی مدرسه آشنا هستند.
اطلاعات بنا به درخواست و نیاز اشخاص ارائه می شود.
ارتباط و تماس منظمی با دانش آموزان و والدین، خواه کلامی، خواه نوشتاری، وجود دارد.
سازوکاری برای معرفی نماکار مدرسه وجود دارد.
همه کارکنان از روش ها و ساختارهای مناسب و شیوه رفتار و طرح های عملی بهبود مدرسه آگا هاند.
اطلاعات، به زبان روشن و مناسب عرضه می شود.
اطلاعات به شیو ههای گوناگون عرضه می شود.
اطلاعات برای اثربخشی بیشتر مورد سنجش قرار می گیرد.
اعتبار: دراین جا، منظور از اعتبار، عرضه خدمات مورد توافق در زمان مقرر است.
یک مجموعه روش منظم برای تضمین ثبات در ارائه خدمات وجود دارد. مانند سنجش و گزارش دهی، بهداشت و ایمنی، شیوه رفتار و...
توافق صریح و مکتوب بین والدین، دان شآموزان و مدرسه وجود دارد.
پایش یا بازبینی درونی و بیرونی و ارزشیابی از خدمات وجود دارد.
اولیای مدرسه م یکوشند از طریق برقراری رابطه با سایر مدارس یا موسسات آموزشی، بر کیفیت خدمات بیفزایند.
روش خاصی برای ارائه شکایات در نظر گرفته شده است.
میزان رضایت دانش آموزان و والدین و دیگران به طور منظم مورد توجه قرار می گیرد.
رهنمودهایی برای پاس خدهی به سئوالات و بررسی پیشنهادها وجود دارد.
قابلیت و صحت: منظور از قابلیت و صحت، دانش و توانایی و مهارت کارکنان مدرسه برای ارائه خدمات مناسب است.
کارکنان به طور منظم برای تعیین نیازهای آموزش و پرورش ارزشیابی می شوند.
مدیر، عملکرد کارکنان را با استفاده از نمونه هایی معرف از عملکردهای آنان، مورد پایش قرار می دهد.
والدین، دانش آموزان و سایرین، کارکنان را به منظور عرضه خدمات مناسب ارزشیابی می کنند.
اهداف کلی و رو شهای عملکرد مدرسه به کارکنان معرفی می گردد.
کارکنان نسخه هایی از اسناد مربوط به شیوه عمل مناسب را دریافت م یدارند.
همه کارکنان فرصت یادگیری به دست می آورند.
یک ناظر متخصص (معلم راهنما، راهنمای تعلیماتی، متخصص موضوع و روش و...) کارکنان را هدایت می کند.
دستیابی اثربخش :منظور از دستیابی اثربخش، دستیابی کاربران (یادگیرندگان) یا والدین و دان شآموزان به اطلاعات یا پاسخ سئوال ها یا
درخواست های مورد نیاز است.
مدرسه نظام دریافت پیشنهاد و انتقاد دارد.
است که نوع خدمات، نحوه پایش و ارزشیابی آن را توصیف می کند. « راهنمایی » مدرسه دارای
همه کارکنان مدرسه، ب همنظور استقبال از پیشنهادها و انتقادهای کاربران، دارای نگاه مثبت و رفتار ترغیب یاند.
به طور مؤکد، از دادن صفات خاص به کاربران مشکل دار جلوگیری می شود.
در مدرسه حتی با یک یادداشت کوتاه کاربران، امکان برگزاری یک نشست حضوری وجود دارد.
در مدرسه مکان خاصی برای مصاحبه محرمانه وجود دارد.
متناسب با عملکرد مدرسه، نشان یها و شماره های تلفن، در دفتر موجود است.
از ارتباط تلفنی والدین، دان شآموزان و دیگران استقبال می شود.
جبران اثربخش: جبران اثربخش بر این نکته تأکید دارد که اگر خطایی رخ دهد یا اولیای مدرسه خدمات ناقصی از کاربر دریافت دارند، امکان
جبران خطا و کاستی وجود دارد.
مدرسه دارای نظام دریافت شکایات است.
مدرسه راهنمای خاص ارائه خدمات، پایش و بازبینی نحوه ارائه خدمات و شیوه ارزشیابی آن را دارد.
کاربران به بیان مسائل یا دشواری های خاصی که با کارکنان دارند، تشویق می شوند.
بین مدرسه و والدین درباره نوع خدمات و کیفیت آن ها توافق وجود دارد.
مسائل ملموس: منظور از مسائل یا امور ملموس، نمود عینی یا فیزیکی خدمات است.
تعریف فضای مورد استفاده برای ارائه آموزش و انجام دادن فعالی تهای تکمیلی یادگیری، با مقاصد متناسب است.
منابع و تجهیزات با مقاصد تعریف شده متناسب است.
همه کارکنان در مورد اهمیت مسائل ارائه خدمات، توجیه شده اند.
ارزشیابان خارج از مدرسه ب هطور منظم، فضای آموزشی و تجهیزات را ارزشیابی می کنند.
طرحی برای تأمین و تجهیزات مدرسه تدارک دیده شده است.
پاسخ گویی: عنصر پاسخ گویی، ناظر بر علاقه و توانایی کارکنان برای تدارک خدمات به صورت معقول و خلاقانه است.
بین کارکنان مدرسه، ب همنظور برقراری ارتباط با کاربران، یک شیوه رفتاری معمول و مورد توافق وجود دارد.
هر کاربر، از میان کارکنان مدرسه، راهنمای خاصی دارد و فرد موردنظر در بیشتر اوقات برای کاربر قابل دسترسی است.
در مدرسه، برای کاربران زمان پاسخ گویی و برقراری ارتباط موجود است.
کارکنان، برای درمیان گذاشتن مسائل با کاربران، فرصت منظمی در اختیار دارند.
هم یکی از « حق محفوظ ماندن رازها » ، بیمه و ایمنی: مراد از بیمه و ایمنی، برحذر بودن از خطر و آسیب ها و داشتن بیمه است. افزون بر این
نکات مهم در بخش بیمه و ایمنی است.
در مدرسه، روش ویژ های برای حفظ بهداشت، سلامت و ایمنی وجود دارد.
فضاها و تجهیزات با مقاصد متناس باند.
کاربر اطمینان دارد که کارکنان ایمنی و سلامت اش را در اولویت قرار می دهند.
کاربران در برابر سطحی معقول از خطرپذیری در فعالی تها قرار دارند.
بین کاربران و کارکنان مدرسه مورد توافق قرار گرفته است. « حق محفوظ ماندن رازها » سطوح خاصی از
اسناد و مواد رایانه ای برای کارکنان خاصی در مدرسه قابل دستیابی است.
کاربران مجاز به دیدن و بررسی اطلاعاتی هستند که درباره آنها تدارک و ضبط شده است.
همدلی: منظور از همدلی، سطح خاصی از اقدامات مربوط به گوش دادن و شرح مسائل یکایک کاربران است.
کارکنان برای انجام دادن اقدامات خاص جهت کاربری که راهنمایی او را ب هعهده گرفته اند، ترغیب می شوند.
در آموزش کارکنان مدرسه، بر دانش و مهارت های درک نیاز و موقعیت کاربران تأکید می شود.
کاربران احساس می کنند که در مدرسه، پشتیبان خاصی دارند.
کاربران در ارزشیابی کیفیت ارائه خدمات، برداش تها یا نظریات دخالت داده می شوند.
انتخاب و فعالیت: منظور از این بند، توانایی کاربران در اثرگذاری بر نوع و سطح خدمات تدارک دیده شده است.
کاربران در فعالیت های تصمیم گیری مدرسه دخالت می کنند و در شکل دهی تصمیمات نقش دارند.
برای کاربران، امکان انتخاب نوع خاصی از خدمات وجود دارد.
به کاربران زمینه هایی ارائه می شود که در آن ها، برای انتخاب آزادی عمل دارند.
موقعیت کاربر: در این شاخص، میزان توجه و احترام به مراجعه کننده یا کاربر مورد تأکید قرار م یگیرد.
ماهیت ارتباط دوسویه بین کاربر و ارائه خدمات از سوی کارکنان و کاربران مورد توجه است.
به کاربران فرصت اولویت بندی برای دسترسی به کارکنان داده م یشود.
قرارداد مکتوبی بین مدرسه و کاربران وجود دارد و در آن، علایق کاربران و شرایط مدرسه درج شده است.
در آموزش کارکنان مدرسه، به شیوه برآورد نیازهای کاربران و تحقق حقوق آنان تأکید می شود. 1
مدیران مدارس می توانند با درنظر گرفتن مواردی از عناصر یازده گانه، به تدارک سیاهه برگه وارسی (چک لیست) اقدام کنند و براساس آن،
نحوه عملکرد مدرسه را مورد ارزشیابی قرار دهند. در صورتی که 70 تا 80 درصد از شاخص های ارائه شده پوشش داده شود، می توان مدرسه را
یک مدرسه استاندارد دانست.
راهکارهای عملیاتی در مدرس ههای کیفی و استاندارد
حال با توجه به الگوی معرفی شده و شرایط آموزش و پرورش و مدرسه های ایران، ابعاد چهارگانه ای را که می تواند در بخش های مختلف در
مدرسه های کیفی و استاندارد مورد توجه قرار بگیرد، مورد بحث قرار می دهیم.
بعد تکنولوژی آموزشی
در بحث از تکنولوژی آموزشی، با توجه به توسعه و گستره قابل عنایت این مقوله از علوم تربیتی، توجه به این مؤلفه ها مورد تأکید است:
تجهیز مدارس از بعد سخ تافزاری و نرم افزاری (راه اندازی آزمایشگاه ها و کارگاه های مجهز در حد کتاب های درسی، تجهیز مدرسه به نقشه ها
، کره ها، مدل ها، مولاژها و وسایل گوناگون، اورهد، اوپک، فیلم های آموزشی، اسلایدها، نوارهای صوتی و هر چیزی که در بخش
سخت افزاری و نرم افزاری تکنولوژی آموزشی قرار گیرد)؛
تجهیز مدارس از بعد کتابخانه دانش آموزی کارآمد، به روز، فعال و مرتبط با مواد آموزشی و درسی؛
استفاده از الگوهای متنوع یاددهی – یادگیری در امر آموزش دانش آموزان و آشنایی با فنون گوناگون روا نشناسی یادگیری به وسیله معلمان؛
توجه ویژه به مقوله طراحی آموزشی و استفاده از طرح در سهای مدرن با انواع روش های موجود و براساس الگوهای جدید، از جمله
ساختن گرایی و فراشناخت؛
استفاده از فنون متنوع ارزشیابی از آموخت ههای دانش آموزان، طراحی و ارزشیابی سئوال های امتحانی براساس شیوه های رایج، ارزشیابی مستمر
و برگزاری امتحانات کوتاه زمان (کوئیز) و در یک کلام، از بین بردن نظام رایج امتحا نگیری محض و غول کردن امتحان با جدا کردن آن از
فرایند تعلیم و تربیت و یادگیری.
آموزش معلمان در مناسبت های گوناگون ب هصورت بازدیدهای علمی – آموزشی، آموزش در شورای معلمان، اطلاعات دیواری، بروشورها،
کارگاه های آموزشی درون مدرسه ای و...
بازدید دانش آموزان از مکان های علمی، هنری، فرهنگی و آشنا کردن فراگیرندگان با جامعه به صورت جدی؛
تغییر نگرش معلمان در زمینه تکلیف و تکلیف شب و ارائه راهبردهایی برای انفرادی و غنی ساختن مجموعه تمری نهای ارائه شده به
دانش آموزان و متنوع کردن فرآیند تکلیف؛
توجه ویژه به آموزش برنام های و تهیه و تدوین کتاب ها و مجموعه کتاب های کار آموزشی از سوی معلمان؛
تشکیل گروه مطالعاتی، تحقیقاتی و تحلیل گری در بین معلمان براساس تفکر نظام تعلیم و تربیت سامانه ای و ارائه راهبردهایی در این زمینه
برای چگونگی کار معلمان؛
راه اندازی مراکز یادگیری در مدارس، ب همثابه اولویت اول در اجرایی کردن تفکر سامان های تکنولوژی آموزشی در آموزشگاه؛
تدوین و تولید جزوه های مواد آموزشی تکمیلی در مدرسه، از سوی کادر مدرسه، معلمان و بقیه افراد؛
کلاس بندی درس محور (طبقه بندی اتاق های مدرسه براساس مواد درسی یا مراکز یادگیری کلاسی)؛
تولید و بهره برداری از بسته های آموزشی هر یک از مواد درسی در حد گسترده و وسیع در درون مدرسه؛
به عنوان چتر تمامی مباحث تکنولوژی آموزشی؛ (IT) توجه ویژه به فناوری اطلاعات
و...
بعد نظام اداری مدرسه
در بعد نظام اداری مدرسه، انتظار می رود مسئولان یک مدرسه استاندارد موارد زیر را مدنظر داشته باشند:
استفاده از روش های جدید مدیریت، از جمله مدیریت وقت، مدیریت اطلاعات و... در امر اداره مدرسه؛
راه اندازی شوراهای گوناگون درون مدرسه ای و توجه ویژه به ستادهای تربیتی و شوراهای مدارس؛
تشکیل جلسات پربار، مستمر، با برنامه و از پیش سازمان دهی شده شورای دبیران و آموزگاران در مدرسه؛
تشکیل گروه های آموزشی در بین معلمان (هم پایه و هم رشته)؛
مکانیزه کردن نظا مهای اداری مدرسه براساس نیاز و ب هتدریج و به دور از هرگونه تجمل گرایی و فارغ از هر نوع توجه اسباب بازی گونه به
نظام های مکانیزه؛
استفاده از نظریات دانش آموزان، کارکنان و اولیای فراگیرندگان براساس اجرای نظام مدیریت مشارکتی از طریق دریافت پیشنهادها و گسترش
این نظام تا سطح مدیریت کیفیت فراگیر؛
تقسیم مسئولیت های داخل مدرسه بین گروه های دان شآموزی و تقویت روحیه تعاون و همکاری در بین دانش آموزان؛
قانونمند کردن مدارس براساس ضوابط و دستورالعمل های وزارت آموزش و پرورش و جمع آوری و تحلیل بازخوردهای ناشی از اجرای
دستورالعمل ها و انعکاس آنها به مقامات ذی صلاح برای اصلاح؛
استفاده مستمر و برنام هدار از اولیای دانش آموزان در کلیه امور اداری، آموزشی و پرورشی مدرسه با یک برنامه از پیش تعیین شده؛
تدوین و اجرای برنامه یک ساله آموزشگاه شامل کلیه فعالی تهای اداری، آموزشی و پرورشی. لازم است این برنامه در تابستان هر سال انتشار
یابد؛ البته بعد از اجرای چند برنامه ی کساله، می توان در مورد تدوین برنام ههای پنج ساله و بیشتر نیز اقدام کرد.
توجه ویژه به امر کلا سبندی بهینه؛
انجام دادن سریع کلیه امور اداری در سطح مدرسه؛
و...
بعد گروه های دانش آموزی مدرسه (محور دانش آموزان)
در بعد دانش آموزی مدارس موفق، انتظار می رود لااقل یازده مقوله زیر مورد توجه قرار گیرد:
تشکیل گروه های مباحثاتی؛
تشکیل گروه های مطالعاتی؛
تشکیل انجمن های علمی؛
استفاده از فراگردهای یادگیری دان شآموزمدار و یادگیری مشارکتی در کلیه امور اداری، آموزشی و پرورشی مدرسه؛
به دانش آموزان؛ « روش های موفقیت تحصیلی » و « برنامه ریزی درسی و استفاده بهینه از وقت «،» روش های مطالعه » آموزش
ترتیب بازدیدهای علمی، فرهنگی، مذهبی و اعتقادی مستمر؛
توجه ویژه به امر تحقیقات دان شآموزی و اختصاص بخشی از نمره امتحانی فراگیرندگان به این امر؛
ایجاد فرهنگ توجه ویژه به دروس هنر (از ابعاد متفاوت آن، مانند: نقاشی، خط، موسیقی و...) انشا، ورزش و شناخت حرف هها و فنون، و تنظیم
برنامه های متنوع برای این دروس در سطح مدرسه؛
انجام دادن مشاوره های گوناگون تحصیلی، تربیتی و شغلی با دان شآموزان و راه اندازی نظام مدون هدایت تحصیلی و شغلی در مدرسه برای
توزیع مناسب دان شآموزان در مشاغل و رشته های تحصیلی مورد نیاز جامعه؛
و سایر دستورالعمل ها و قوانین «... آیین نامه های امتحانات، انضباطی و » ،« قوانین و مقررات مدرسه » : آموزش کلیه امور اداری مدرسه شامل
مرتبط با دانش آموزان؛
ترویج عنصر خلاقیت در سطح دان شآموزان، آموزش روشهای پرورش خلاقیت و تاکید بر خلاقیت، نوآوری و تفکر دان شآموزان به جای تأکید
برحافظه پروری محض (در این میان دروس هنر، انشا و علوم پایه ارزش ویژه ای می یابند)؛
و...
بعد نظام پرورشی مدرسه
در بحث نظام پرورشی مدارس استاندارد، آنچه در مدارس کشور ما باید انجام شود، با آنچه در مدارس برتر سایر کشورها انجام می شود، باید
تا حد زیادی متمایز باشد. در واقع، بحث پرورشی در کشور ما، علاوه بر آن که با روحیات، خلقیات، تمنیات و نیازهای فراگیرندگان مرتبط
است، ب هطور ویژه ای با مباحث مذهبی – اسلامی نیز درآمیخته است. بنا بر این، انتظار می رود که در مدارس استاندارد، مؤلفه های زیر
موردتوجه قرار گیرد:
توجه خاص به فرهنگ پربار اسلام و مذهب گرا نسنگ شیعه و تمسک به ائمه معصومین (علیهم السلام) و فرهنگ ویژه اهل تسنن در مناطق
سنی نشین در امور عمومی مدرسه ب هصورت جدی و عملی و به دور از ظواهر؛
ترویج فرهنگ قرآن کریم، تشکیل خان ههای نور در مدرسه و آشنا کردن فراگیرندگان با مفاهیم، معانی و مصداق های عملی قرآن کریم؛
ترویج فرهنگ نماز در بین دانش آموزان و اقامه نماز جماعت ب همنزله محور جدی امور مدرسه ب هصورت یک فعالیت داوطلبانه؛
توسعه فرهنگ ولایت و رهبری در مدرسه؛
توسعه فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر در حکم یک اصل در میان دانش آموزان؛
ترویج تربیت سیاسی، مذهبی – دینی، هنری و... در میان فراگیرندگان؛
ایجاد پیوند و تعمیق رابطه عاطفی بین دان شآموزان و خاندان عصمت و طهارت(ع) و سیره اهل البیت علیهم السلام؛
رشد و توسعه فضایل اخلاقی براساس ایمان به خدا و تقوا؛
برگزاری مسابقات فرهنگی و هنری متنوع در مدرسه و تغییر مکرر در شکل برگزاری آن ها، به منظور جذب فراگیرندگان؛
توجه ویژه به تبلیغات جذاب، هد فدار، ب هروز و بهینه در مدرسه؛
کیفی کردن فعالی تهای پرورشی و توجه به اهداف پرورشی نظام آموزشی به صورت خرد و کیفی کردن هر یک از اهداف؛
توجه خاص به راه اندازی و نیز بهره برداری بهینه از تشکل های دان شآموزی برای اداره امور مدرسه؛
و...
پیشنهادها
ارائه چند پیشنهاد، سرانجام این بخش است:
پیشنهاد می شود در کنار دانشگاه های علوم تربیتی، پژوهشکده تعلیم و تربیت وزارت آموزش و پرورش، رهبری مدارس استاندارد احتمالی را
به عهده بگیرد یا برای الگوبرداری مدارس کشور، تبدیل چند مدرسه عادی به مدرسه استاندارد را سرپرستی و مدیریت کند.
در انتخاب دانش آموز برای مدارس استاندارد، باید از توزیع عادی هوش، استعداد و توانمندی دانش آموزان استفاده و از گزینش یک گروه
دانش آموز با شرایط خاص برای این قبیل مدارس خودداری شود.
مدارس استاندارد با آموزشگاه های علوم تربیتی یکسان انگاشته نشود و از اجرا کردن طرح هایی که قطعیت نظری آ نها به اثبات نرسیده است،
خودداری شود.
کار پیشرفت مدارس استاندارد با مطالعات تطبیقی ویژه و در مقایسه با مدارس استاندارد جهان، ب هصورت نشریات ادواری ویژه در اختیار
مدارسی قرار گیرد که در راه استاندارد شدن گام برداشته اند.
در طراحی مدرسه استاندارد، از منابع زیر برداشت شده است: « الگوی لاوری » برای معرفی
Gann,N.(1999).Targets for Tomorrow"s schools.PA:falmer press.
. دکتر محرم آقازاده، نگاهی به شاخص های مدرسه استاندارد، مجله رشد مدیریت مدرسه، سال دوم، شماره 9، تابستان 1383
